Lepota drevnih ruskih gradova

Tweet

U “ZLATNOM krugu”, oko Moskve, u gradu Vladimiru, Akademski dramski teatar, obeležavajući svoju stosedamdesetogodišnjicu, organizovao je konferenciju “Međunarodni pozorišni festivali, realnost i perspektive”. Među učesnicima je bila i teatrološkinja, pozorišna kritičarka “Novosti”, koja je, uz detaljnu informaciju o dvadesetčetvoročasovnoj predstavi “Planina Olimp” Jana Fabra na poslednjem Bitefu, održala i predavanje o nezaboravnom srpskom glumcu, Bori Todoroviću o kome je napisala knjigu, u svetlosti njegove uloge u predstavi “Pseće srce” Bulgakova, u režiji Aleksandra Petrovića, u Ateljeu 212.

Svi pozvani su veoma zanimljivo govorili o sadašnjosti i planovima svojih festivala, ali je ovaj, jedan od brojnih pozorišnih susreta u Rusiji, prošao u oduševljavanju svih, a naročito nas, stranaca, zimskom lepotom drevnih ruskih gradova Vladimir (u kome je, u Uspenskom saboru, freske oslikao Andrej Rubljov) i Suzdalj, koji je jedan od najposećenijih na mapi onih koji slovensku duhovnost vole i poštuju.

Za godinu osnivanja grada Vladimira, starijeg od Moskve, uzima se 1108, kada je Vladimir Monomah utvrdio grad. Do invazije Mongola, u 13. veku, Vladimir je bio prestonica duhovnosti i u njega su se preselili svi kijevski kneževi. U 12. veku je izgrađen i monumentalni, prekrasni Uspenski sabor (na Uneskovoj je listi svetske baštine), koji su, posle prvobitnog ikonopisanja, uništenog u požaru, oslikali Andrej Rubljov, kao i Danilo Černi.

Crkvu je, za svog sina, Andreja Bogoljubskog, izgradio Jurij Dolgoruki, osnivač Moskve, da bi bila versko središte cele Rusije. Sa svojih pet kupola, i danas dominira zimskim pejzažem, kako smo je mi doživeli, na bregu iznad reke Kljazme. Zaista je uzvišen doživljaj naći se između apostola, u “Strašnom sudu” Rubljova, smeštenih na dva suprotna zida Sabora. Smrtnik se nalazi baš između njih, a oni, kao živi, u dinamičnoj sceni, u kojoj, u međusobnoj raspravi, odlučuju ko smo i koliko smo grešni!…

U petnaestom veku, Andrej Rubljov, monah i ikonopisac, o čijem stvarnom životu se vaoma malo zna, oslikao je i velelepni ikonostas Uspenskog sabora. Njega je, u toku svoje vladavine, posetila Katarina Velika, i, kada je videla u koliko je lošem stanju, naredila da se oslika današnji, prelep barokni ikonostas, a Rubljovljev je, da bi se dobila sredstva za novi, prodat crkvi u obližnjem selu. Do danas je sačuvano malo originalnih prizora, i oni se nalaze, uglavnom, u Tretjakovskoj galeriji, u Moskvi… U Vladimiru se nalazi i Crkva Svetog Dimitrija, kraljevska crkva, izgrađena po nalogu velikog kneza Vsevolda Trećeg, spolja ukrašena sa više od hiljadu reljefa, kao i Zlatna kapija, jedina sačuvana gradska vrata iz 12. veka u Rusiji. Nekada su bila deo odbrambenih zidina grada, i u njih je ugrađena Crkva Presvete Bogorodice, koja je, po predanju, i sačuvala grad u vreme invazije Tatara.

Na 22 stepena u minusu, učesnici Konferencije o međunarodnim pozorišnim festivalima obišli su i stari grad Suzdalj, na oko trideset kilometara od Vladimira. Na obali reke Kamenke, koja se pretvorila u snežni put, po kome se voze poznate ruske sanke koje vuku konji, na oko devet kvadratnih kilometara, nalaze se trideset tri crkve, devetnaest zvonika i pet manastira!… “Istorija ispričana duhovnom arhitekturom”, kako je rekao jedan poznati ruski arhitekta. U Kremlju, gradskoj tvrđavi, ističe se Crkva rođenja Presvete Bogorodice, iz 13. veka, od koje su sačuvana originalna Zlatna vrata. Izvan zidina, dok su zvonila podnevna zvona i sunce bleštalo na snežnim smetovima, ušli smo u Spaso-Preobraženski sabor, sa freskama Gurija Nikitina, gde nas je, pojanjem, dočekao monaški hor.

Rusija je u svakom godišnjem dobu prekrasna. Ali je, ipak, ruska zima najjedinstvenija. Veoma niska temperatura nije neprijatna, jer nema ni vlage, ni vetra, a sunce sija bleštavo, dajući utisak apoteoze, zbog svetinja, koje vas neprestano okružuju.

Na svakom koraku srećete se sa sopstvenim snom, koji postaje stvaran. Za vašeg izveštača, to je, kao prvo, bila poseta spomeniku obožavanog Andreja Rubljova, u Vladimiru, čiji likovi svetaca nisu kanonizovani, nego živi, osećajni ljudi, a onda, i tačnom mestu gde je Andrej Tarkovski snimio antologijsku scenu livenja zvona u svom filmu “Rubljov”, pored zidina Kremlja u Suzdalju

Tweet